Dossier Branddetectoren

Rook, gevaarlijker dan vuur
 
Bij een brand is niet vuur het meest bedreigend. Rook bevat het kleurloos en reukloos gas koolstofmonoxide, dat je in een diepe slaap brengt. Omdat bij een brand veel zuurstof verbruikt wordt en ook vaak giftige gassen vrijkomen, zijn de slachtoffers meestal al gestikt vooraleer de vlammen hen bereiken.
 
Een rookmelder is een apparaat dat reageert op de rookverschijnselen van een brand. Het heeft twee functies, namelijk het signaleren van een brand en het waarschuwen van bewoners door het afgeven van een alarmsignaal.
De nieuwe generatie rookmelders zijn optische rookmelders. Zij zijn het best geschikt voor smeulbranden. In de optische rookmelder wordt een lichtbundeltje uitgezonden en door een lichtgevoelige cel opgevangen. Als zich rook in het lichtbundeltje bevindt, zal het licht deels verstrooid of geabsorbeerd worden. De rookmelder detecteert dit en geeft een luid alarm.
 
 
Waaraan voldoet een goede rookmelder?
 
Een goede rookmelder heeft minimum: 

• een indicator als de batterij bijna leeg is
• een testknop om de goede werking regelmatig te kunnen testen
• een extra luid pulserend alarm van minimaal 85 dB
• een CE-goedkeuring
• een keuring volgens een erkend organisme (BOSEC, VDS, BS) en gecertificeerd volgens EN 14604:2005

 Waar vind ik een goede rookdetector?
 
Een autonome rookdetector kan je kopen in de meeste doe-het-zelfzaken of bij gespecialiseerde winkels. 
  
Waar plaats ik rookmelders?
 
GOED 

• bevestig de rookmelder steeds tegen het plafond, want rook stijgt
• liefst in het midden van een ruimte en minstens 30 cm van de wand
• zeker één op elke verdieping van de woning
• één op de gang in de buurt van de slaapkamers
• op de gang waar de meeste deuren van slaapkamers uitkomen
• in elke slaapkamer als de deuren dichtgaan
• voor een verhoogde veiligheid ook in de zitkamer en andere kamers

 
FOUT

• niet in de buurt van een open raam of een ventilatiegat; de rook wordt er weggeblazen
• niet in stookplaatsen of koele ruimtes; een rookmelder functioneert niet goed meer bij een temperatuur < 4 °C en > 38 °C
• niet in de badkamer of de keuken omdat een rookmelder geen onderscheid maakt tussen condensatiedampenen rook van een brand​​

Onderhoud en testen van rookmelders 

• hang de rookmelders direct op zodra je ze hebt gekocht.
• test je rookmelder minstens één keer per maand door op de testknop te duwen; gebruik nooit een open vlam of aansteker om de rookmelder te testen want dit kan het toestel beschadigen of effectief brand veroorzaken
• als de batterij bijna leeg is, geeft de rookmelder een signaal; vervang de batterij(en) tijdig.
• reinig het toestel minstens eenmaal per maand d.m.v. de zachte borstel van de stofzuiger
• doe een luistertest: ga na of je het alarm hoort tot op je slaapkamer met de deur dicht en de radio aan
• schilder de rookmelder niet

   
Zijn rookmelders verplicht?
 
Het Vlaams Decreet van 8 mei 2009 vermeldt dat alle nieuw te bouwen woningen en alle woningen waaraan renovatiewerken worden uitgevoerd waarvoor een stedenbouwkundig vergunning vereist is en waarvoor de stedenbouwkundige vergunning wordt aangevraagd na de inwerkingtreding van dit decreet, moeten uitgerust zijn met correct geïnstalleerde rookmelders. Bij de aanvraag van de stedenbouwkundige vergunning voor de bouw of de uitvoering van de renovatiewerkzaamheden dient te worden aangegeven waar de rookmelder of rookmelders geplaatst zullen worden. 
Verder kan de brandweer rookmelders in bepaalde gevallen verplichten (bv. openbare gebouwen, zorginstellingen, enz.). In de andere gevallen is het niet verplicht om rookmelders te plaatsen maar wordt het ten zeerste aangeraden!
 
 
rookmelders in huurwoningen - nieuwe verplichtingen vanaf 1 januari 2013
 
Op 1 januari 2013 treedt het decreet van 1 juni 2012 houdende de beveiliging van woningen door optische rookmelders in werking. Ook het bijhorende uitvoeringsbesluit van 6 juli 2012 wordt dan van kracht.

​Dat brengt met zich mee dat alle huurwoningen waarvoor een nieuw huurcontract wordt afgesloten na 31 december 2012 uitgerust moeten zijn met voldoende rookmelders.
 
Bovenop deze algemene bepaling is een gefaseerde invoering van de verplichting voorzien.
 
Voor verhuurders van sociale huurwoningen komt de gefaseerde invoering hierop neer:
 

​Ouderdom sociale huurwoning       Vanaf wanneer geldt de rookmeldersverplichting?
Gebouwd vóór 1950                                                                      1/01/2014
Gebouwd tussen 1950 en 1969                                                   1/01/2015
Gebouwd tussen 1970 en 1979                                                   1/01/2016
Gebouwd vanaf 1980                                                                     1/01/2017

Voor verhuurders van private huurwoningen komt de gefaseerde invoering hierop neer:
 
Ouderdom private huurwoning                      Vanaf wanneer geldt de rookmeldersverplichting?
Gebouwd vóór 1945                                                                           1/01/2016
Gebouwd vanaf 1945                                                                         1/01/2019

Om aan de rookmeldersverplichtingen te voldoen moet de zelfstandige woning (eengezinswoning, appartement of studio) of kamerwoning op elke bouwlaag uitgerust zijn met minstens één rookmelder.

In kamerwoningen moet bovendien elke kamer én elke gemeenschappelijke kookruimte uitgerust zijn met een rookmelder.
 
wat zijn de gevolgen als er niet tijdig aan de rookmeldersverplichtingen is voldaan?
 
In kader van de administratieve procedure tot ongeschikt- en onbewoonbaarverklaring (artikel 15 van de Vlaamse Wooncode) zal de woningcontroleur enkel een opmerking maken op het technisch verslag van het onderzoek van de woningkwaliteit.

Het ontbreken van (voldoende) rookmelders wordt dus niet gequoteerd en zal bijgevolg op zich niet leiden tot een ongeschikt- en/of onbewoonbaarheid besluit.

Maar als een woning niet voldoet aan de rookmeldersverplichtingen, dan wordt ze in de regel als “niet-conform” beschouwd. Als de verhuurder voor zo’n woning een conformiteitsattest aanvraagt, zal hem dat worden geweigerd. Bovendien riskeert men dan de sancties die vermeld zijn in Titel III, Hoofdstuk V, van de Vlaamse Wooncode (nl. verplichting om werken uit te voeren of indien nodig te herbestemmen of te slopen en strafrechtelijke handhaving).